Kerst in het Nationaal Glasmuseum

Glazen kerstversieringen uit de vorige eeuw

12 november 2022 – 8 januari 2023
Het glasmuseum

Na het vertrek van de Sint op 6 december is het traditioneel tijd voor velen om de dozen met kerstversieringen van de vliering of uit de schuur te halen. Het versieren van de boom is een gezellig doch secuur klusje. De glazen vogeltjes, de piek, de ballen en de paddenstoelen zijn zo fragiel, het is altijd een zorg ze heel aan de boom te krijgen. Ook kan de kat besluiten in de boom te springen, of de hond loopt er kwispelend langs, of het haakje zit niet goed om de tak, of het dopje schiet los, of de hele boom kiepert om.

In sommige huishoudens worden de glazen kerstversieringen uit het ouderlijk of zelfs grootouderlijk huis gekoesterd, vanwege de herinneringen aan gelukkige tijden en extra zorgvuldig, om niet te zeggen nerveus, behandeld. Want die exemplaren zijn onvervangbaar door hun emotionele waarde.

In de 19de eeuw ontstaat in Duitsland een traditie om met kerst glazen versieringen op te hangen. Vanuit het stadje Lauscha en omgeving verovert de glazen kerstversiering snel de wereld, en Duitsland blijft de internationale markt domineren in de 20e eeuw, hoewel begin vorige eeuw Japan en Tsjechoslowakije ook kerstornamenten gaan produceren.

De oude kerstversieringen zijn voor de lamp geblazen: een voorgefabriceerde glazen buis wordt verhit voor een gasbrander en dan kan de glasblazer een klein deel van die buis gebruiken voor de versiering. Er zijn twee manieren van werken: de gewenste versiering kan je vrij blazen voor die gasvlam of je kan hem vormen in een mal.

Vanaf 1940 worden kerstversieringen ook machinaal vervaardigd en wel in eerste instantie met een omgebouwde gloeilampenmachine. In de Tweede Wereldoorlog, als de export vanuit Duitsland stilligt, gaat de beroemde Amerikaanse glasfabriek Corning die gloeilampenmachine gebruiken voor het maken van kerstversieringen, zo konden er 300.000 stuks per dag worden gemaakt.

In Europa is de traditie om kerstversieringen met de hand te maken blijven bestaan, naast ook machinale vervaardiging.

2022 is door UNESCO uitgeroepen tot het internationale jaar van het glas. In deze expositie worden 20ste eeuwse kerstversieringen uit zes landen belicht: de grote spelers als Duitsland, Tsjechië, Polen, de VS en Japan en als de verrassende outsider:  België. Te zien tot en met 8 januari, net na de komst van de drie koningen, wanneer alle kerstversieringen weer zorgvuldig opgeborgen worden tot de volgende Kerst!