De Valkuil van de Kunde

Tot en met 10 november is de museumtuin gevuld met fantastisch en kleurrijk glas, ontsproten uit de bijzondere wisselwerking tussen Bernard Heesen en de jonge, getalenteerde Nienke Sikkema. De Valkuil van de Kunde is het resultaat van een onderzoek naar de vraag in hoeverre techniek en kunde van het glasblazen bepalend is voor het eindresultaat. De tentoonstelling De Valkuil van de Kunde is te zien in de museumtuin van het Nationaal Glasmuseum in Leerdam.

De titel van de tentoonstelling weerspiegelt de voor Bernard Heesen steeds aanwezige verleiding om – na 30 jaar werken met glas – te vervallen in makkelijke trucs en technische hoogstandjes. “Daardoor is het moeilijk om je te blijven vernieuwen”, aldus Heesen. Bij werken met glas is het voor de kunstenaar noodzakelijk om de techniek van het glasblazen perfect te beheersen, in samenwerking met het team. Tegelijkertijd is het streven naar die perfectie volgens Heesen hetgeen dat glas soms zo koud, onpersoonlijk en bewegingsloos kan maken. Die valkuil probeert hij dan ook al dertig jaar te omzeilen.

Nienke Sikkema, net afgestudeerd aan de Koninklijke Academie in Den Haag, wilde het glasblazen leren in het atelier van de misschien wel de meest experimentele glasblazer van Nederland: Bernard Heesen. Terwijl Sikkema de techniek van het glasblazen onder de knie kreeg, werd Heesen geïnspireerd door haar talent, haar open blik, maar vooral ook door haar vrolijke onkunde. Kennis doorgeven werd tegelijkertijd kennis verversen en verbreden en aldus ontstond een verrassende chemie tussen meester en leerling.

Bernard Heesen wil zich door deze samenwerking opnieuw uitvinden en met frisse inspiratie en nieuwe energie weer terugkeren naar de eenvoudige fascinatie voor het vloeibare glas, zonder de zware ballast van het technisch kunnen en daarbij behorende traditie. De tentoonstelling in de museumtuin omvat nieuw werk van Bernard Heesen, een serie werken door Nienke Sikkema, alsmede werk waarvan volstrekt onduidelijk is wie de auteur is. Sikkema wil elk object laten ontstaan uit nieuw opgedane kennis over de kunst van het glasblazen, waarbij zij zich niet wil laten remmen door streven naar perfectie. Door juist de schoonheid van de onkunde en de imperfectie te laten zien ontstaat er namelijk een enorme vrijheid en kans tot vernieuwing. Uit foutjes en ‘mislukkingen’ komen vaak de meest bijzondere dingen voort.

De Valkuil van de Kunde maakt glashelder hoe waardevol het is als meester en leerling elkaar wederzijds inspireren en uitdagen. Nu dit jaar ook de 350ste sterfjaar van Rembrandt overal in het land herdacht wordt, ligt een vergelijking met de oude meester voor de hand. Net als sommige van Rembrandts leerlingen, put Nienke Sikkema uit de meesterschap, de kennis en ervaring van Bernard Heesen, om vervolgens door te experimenteren en te variëren haar eigen weg te vinden en vernieuwend, sprankelend werk te produceren. Bernard Heesen ervaart op zijn beurt door de creatieve wisselwerking met zijn leerling hernieuwde inspiratie en passie voor zijn glaskunst.